اخبار
جلسات «حکمرانی در قرآن» شنبه ها با حضور اساتید و فرهیختگان برگزار می شود
ساعت13:45
با ارائه استاد نجف لک زایی برگزار می شود
تعداد جلسات برگزار شده 151 جلسه
دریافت یا شنیدن فایل ها از رادیو پژوهش
:لینک حضور در جلسه انلاین
مجری :گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
حجتالاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم، در گفتوگو با ایکنا در مورد موانع وحدت حوزه و دانشگاه گفت: علم موتور پیشرفت کشورهاست؛ یعنی از عناصر ثابت در هر کشور که بدون آن پیشرفت ممکن نیست، علم از حیث آموزش و پژوهش، ترویج و گفتمانسازی و ... است.
لکزایی افزود: همین علم میتواند به شکل معکوس عمل کرده و تبدیل به ترمز برای پیشرفت بشود و این اتفاق زمانی رخ میدهد که جهتگیریهای تولید علم به تضاد و تناقض برسد. در کشور به لحاظ علوم انسانی در این جهت مشکل داریم؛ اینکه استادان علوم انسانی در کشورهای مختلف آموزش دیده هستند و هر کدام وقتی به کشور بر میگردند همان مکتبی را که آموزش دیدهاند ترویج میکنند.
لکزایی با بیان اینکه علوم انسانی علوم ارزشی و هنجاری و یا آمیخته با ارزشها و هنجارهاست و اگر مقداری هم جنبه تجربی دارد، ولی جنبه غالب آن هنجاری است، اظهار کرد: کسانی که در حوزه هم به تولید این علوم میپردازند، عمدتاً دنبال جنبه هنجاری آن هستند گرچه در درون حوزه هم آرای مختلف وجود دارد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بنابراین ما هم در دانشگاهها و هم در حوزه آراء و مکاتب مختلف داریم و وقتی سخن از وحدت و همافزایی است، این مشکل خود را نمایان میکند و دور هم جمع شدن استادان سخت میشود و یا برخی میگویند علوم انسانی اسلامی داریم و برخی میگویند که علوم انسانی اسلامی نداریم.
معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه افزود: مهمترین مانع وحدت حوزه و دانشگاهی، چندگانگی، چندپارگی و حضور مکاتب فکری مختلف و تشتت در عرصه علوم انسانی است؛ لذا الان علوم انسانی به پیشرفت کشور کمک چندانی نمیکند، بلکه تبدیل به مانع هم می شود.
لکزایی با بیان اینکه مثلاً وقتی در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت استادان حتی یک رشته دور هم جمع میشوند، به وفاق رسیدن آنان یا خیلی سخت است و یا ممکن نیست، اضافه کرد: اینکه استادان و صاحبنظران درباره نظریه پیشرفت و توسعه کشور به وفاق نمیرسند، نهایتاً منجر به این میشود که ما نیازی به الگو نداریم و وقتی حرکت سیاسی و اجتماعی بدون الگو جلو برود شاهد همین وضع امروزی هستیم.
لکزایی در پاسخ به این سؤال که راه رفع این مشکل چیست، چون جامعه متوقف نمیشود و منتظر الگو نخواهد ماند، تصریح کرد: راه این مسئله توجه به فرمایشات متعدد مقام معظم رهبری، یعنی نظریهپردازی بومی و اسلامی است و ما موظف هستیم که هنجارهای علوم انسانی خود را مبتنی و مطابق با مبانی اسلام کنیم.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: از دستاوردهای بشری هم استفاده میکنیم و مقام معظم رهبری هم بر آن تاکید دارند و شرط آن تطابق و عدم ناسازگاری با مبانی اسلامی است.
استاد حوزه علمیه تصریح کرد: اگر این مسیر را برویم و بحث جنبش تولید علم و نظریهپردازی، نوآوری و نقد و ترویجی را ادامه دهیم این گفتوگوها با اتخاذ اصول اولیه در فرمایشات رهبری راه برون رفت از بن بست خواهد بود.
وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان از اختلاف در مبنای علوم انسانی، علمی و چه میزان سیاسی است اظهار کرد: مبنای این اختلاف، علمی است، ولی گاهی انگیزههای سیاسی هم نه از سوی همه، بلکه از سوی برخی افراد آغشته و دخیل در این مسئله هست.
لکزایی بیان کرد: به نظرم اخیراً رویکرد و انگیزههای سیاسی به صورت معکوس عمل میکند و افرادی هستند که بیشتر تلاش میکنند تا این نگاه برای عدم تحقق علوم انسانی اسلامی به خصوص در فضای دانشگاهی شکل بگیرد.
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم:نمایشگاه هفته پژوهش فرصتی برای باز خوانی سیاست های پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی است.معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ،نمایشگاه هفته پژوهش را فرصتی برای باز خوانی سیاست های پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی دانست.
به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجف لک زایی در گفت و گویی اظهار داشت: خداوند متعال را شاکریم که توفیق داد امسال پنجمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم را برگزار کنیم. نمایشگاه هفته پژوهش، اهداف متفاوتی را پیگیری میکند. وی با بیان این که نمایشگاه هفته پژوهش اهداف متفاوتی را پیگیری می کند،گفت:مهمترین هدف نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی، آگاهی مخاطبان، همکاران، اصحاب رسانه، مدیران و مسئولان مختلف، از تولیدات و دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی در عرصههای مختلف است. معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: دفتر تبلیغات اسلامی با برپایی نمایشگاه در صدد است که بخشی از ضرورت اطلاعرسانی را تأمین کند. همچنین نمایشگاه، میدانی است برای تبادل نظر میان اعضای محترم هیأت علمی، پژوهشگران و مدیران کلانپروژهها با مخاطبان و اصحاب رسانه و تبادل نظر در زمینه خلأهای پژوهشی و فناوری و همین طور شیوه استفاده از آنچه که تولید شده. می باشد. وی افزود: بخش دیگری از پنجمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ،اختصاص به تجلیل از کسانی دارد که این تولیدات علمی و فناوری را برعهده داشتهاند که به نوعی قدردانی از این عزیزان محسوب میشود. حجه الاسلام و المسلمین لک زایی از دیگر محورهای این نمایشگاه را تقدیر وتشکر از مجلات برتر و مدیران ستادی برتر در این حوزه عنوان کرد و اظهار داشت: با توجه به اینکه هر روز یک جلسه جشنوارهای برگزار میشود، گزارشهای مختلف و تبادل نظر میان مسئولان مراکز پژوهشی مختلف حوزوی، دانشگاهی و حتی عرصههای اطلاعرسانی و دیگر مدیران، چه در سطح استانی و چه در سطح ملی نیز صورت میگیرد. وی با بیان این که همه ساله سعی کردهایم با استفاده از نظرسنجیهایی که میشود، به ارتقاء نمایشگاه کمک کنیم. کسانی که نمایشگاههای مختلفی را دیدهاند، اذعان داشتند که در هر سال شاهد پیشرفت محسوسی در سطح نمایشگاه هستند. رئیش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، نمایشگاه هفته پژوهش فرصتی برای بازخوانی سیاستهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی دانست و تصزیح کرد: به ویژه در دو سال اخیر، سعی کردهایم بر تحولات پژوهشی و فناوری در عرصه دفتر تبلیغات تمرکز کنیم که سعی شده رویکرد مسئلهمحوری و توانمندسازی علوم اسلامی و همین طور رویکرد اسلامی بر علوم انسانی در سطح دفتر تقویت شود. وی افزود:از دیگر مباحثی که در سالهای اخیر تقویت شده، میتوان به بحث سبک زندگی اسلامی، توجه به مسائل خانواده و تحکیم بنیان خانواده، بحث توجه به اخلاق؛ بهویژه اخلاق کاربردی، توجه به مرجعیت علمی قرآن در عرصه علوم اسلامی و علوم انسانی، توجه به مسأله ولایت فقیه، مسأله کارآمدی دولت اسلامی و خود بحث دولتسازی، بحث امدادگری فرهنگی و نیز بحث عدالت اجتماعی و... که مخصوصاً در سالهای اخیر مورد توجه و عنایت مقام معظم رهبری بوده، اشاره کرد. حجت الاسلام و المسلمین لک زایی اظهار داشت:در نمایشگاه امسال، علاوه بر رویکرد مسألهمحوری، بحث تحقق بیانیه گام دوم ـ که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده ـ در دستور کار قرارگرفته و به عنوان رویکرد ویژه نمایشگاه پنجم، مورد توجه جدی قرار دارد.. وی خاطر نشان کرد:با توجه به اینکه در سطح دفتر تبلیغات اسلامی، همایش علمی همهجانبهای هم در این خصوص طراحی شد، انشاءالله با همکاری همه مراکز دفتر تبلیغات در بهمنماه امسال این همایش برگزار خواهد شد. |
گزارشی از مصاحبه حجت الاسلام و المسلمین دکتر لک زایی با شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران
حجت الاسلام لک زایی: سیاستی که مبتنی بر عدل باشد مورد تأیید قرآن است
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: سیاست به معنای ظلم، طغیانگری و فرعونی در قرآن نیز مذمت شده اما سیاستی که مبتنی بر عدل باشد مورد تأیید قرآن است
پنجمین ویژه برنامه رمضانی «ضیافت» به موضوع «قرآن و اندیشه سیاسی مسلمین» اختصاص داشت که با اجرا و سردبیری مالک شجاعی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با حضور حجت الاسلام و المسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه باقر العلوم (ع) یکشنبه شب ۲۲ اردیبهشت ماه، از شبکه چهار سیما روی آنتن رفت
حجت الاسلام و المسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه باقر العلوم (ع) در بخش ابتدایی این برنامه در توضیح تفسیر سیاسی گفت: تفسیر سیاسی، تفسیری است که میخواهد نقطه مرکزی خودش را سیاست قرار دهد. سیاست به هر شکلی که معنا شود جزو ذاتی قرآن است؛ اگر سیاست را به مثابه علم درنظر بگیریم میبینیم در قرآن از دولتهای مطلوب و نامطلوب سخن گفته شده و حتی مباحث هنجاری آن دولتها نیز تشریح شده است. همچنین اگر گفتیم علم سیاست، علم قدرت یا اطاعت است در واقع مشخص میکند مردم چه مسیری را بپیمایند. کافی است کلمه «اطیعو» را در قرآن جستجو کنیم این راه را مشخص میکند که از چه کسانی باید اطاعت کنیم و از چه کسانی نباید اطاعت کنیم. در قرآن آمده الگوی شما در همه موارد از جمله در حوزه سیاست، باید پیامبر (ص) باشد. چراکه حتی آنها که عالم سیاسی نیستند فعل شأن سیاسی است چون انسان ذاتاً سیاسی است.
لک زایی، سیاست را در دو قالب کلان توحیدی و خارج از این مقوله برشمرد و گفت: به طور کلی سیاست به مثابه دانش و سیاست به مثابه فعل، در دو قالب کلان توحیدی و خارج از مقوله توحیدی قرار میگیرند که این موضوع هم در سیره نبوی هم در آیات قرآن مجسم شده است. بنابراین اگر مسلمانی بخواهد در فضای سیاسی قرار بگیرد باید آگاهانه باشد چون اگر بر اساس جهل باشد، نزاع افزایش مییابد اما اگر بر اساس علم و تربیت و آموزش سیاسی صورت گیرد در این صورت فضای انسجام سیاسی و مشارکت سیاسی به وجود میآید. همچنین دو دسته فعل بر اراده انسانی تأثیر دارد که بر این اساس، انسان چون اراده دارد میتواند از ملائک بالاتر رود یا از حیوانات پست تر شود.
وی در ادامه به محرکهای معرفتی و انگیزشی برای انسان که سبب رشد انگیزههای الهی و افعال توحیدی میشوند، اشاره کرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأیید اینکه «عترت» اعتبار خودش را از قرآن میگیرد، درباره دلالتهای سیاسی قرآن گفت: داوریها نوعاً به تلقی گوینده از سیاست بر میگردد؛ در دوره معاصر به دلیل اتفاقاتی که رخ داد، مسلمانان را از ناحیه سیاست ناراحت کرد و به مرور از سیاست و هر آنچه از آن مشتق میشد، آزرده خاطر شدند. سیاست به معنای ظلم، طغیانگری و فرعونی در قرآن نیز مذمت شده است اما سیاستی که مبتنی بر عدل باشد مورد تأیید قرآن است.
وی در ادامه بیان کرد: دین برای تنظیم حیات انسان نازل شد و فرد را در جامعه می بیند نه اینکه فرد را به صورت جداگانه ببیند. دین اولاً و بالذات برای تنظیم حیات سیاسی و اجتماعی انسان نازل شده است. برای اینکه انسان، دین را در جامعه درست انجام دهد به تزکیه نیاز دارد که همان حیات طیبه است که مدنظر نبی و رهبر الهی است. از این منظر وقتی به آیات مکی نگاه میکنیم متوجه میشویم که این آیات منطبق بر آموزههای سیاسی هستند، از مواجهه حضرت موسی با فرعون تا درسهایی درباره اصول نبوی پیامبر اسلام که در بردارنده آموزههای سیاسی در عرصههای مختلف است و هم مبانی توحیدی و هم سیاسی را توضیح میدهد.
لک زایی خاطرنشان کرد: برخی -که البته منظور من دینداران است- معتقدند که مباحث سیاسی در قرآن مطرح نیست، رویکرد معرفتی یا پیش فرضهایی دارند که آن پیش فرضها سکولاریستی یا دین شناسی است و تلقی شأن این است که دین ارتباطی به سیاست ندارد که این موضع اشتباه است.
وی افزود: ملاک، قرآن است و باید ببینیم در قرآن به پیامبر چه دستوراتی داده میشد؛ برای مثال، اشاره قرآن به جنگها جنبه جهادی داشته یا وحیانی، چراکه خیلی از آیات مربوط به جنگ و جهاد است. آیا خداوند در قرآن دستوری درباره تشکیل دولت و حکومت به پیامبر داده است؟ جواب مثبت است بنابراین جنبه وحیانی تلقی میشود که نظام سیاسی نبوی پس از هجرت به یثرب شکل میگیرد.
این استاد دانشگاه همچنین ادامه داد: وقتی به سورههای مکی نگاه میشود به جزئیات مباحث سیاسی پرداخته شده است و اگر به آیات مدنی نگاه کنیم به قوانین اقتصادی، اجتماعی، خانواده، تعلیم و تربیت، سیاست خارجی و جنگ و صلح با تفصیل و دقت بیشتری اشاره شده است؛ چون در مکه به مسلمانان حتی اجازه دفاع داده نمیشد و به ایشان صبوری توصیه میشد. اما وقتی به مدینه رفتند، مجوزی داده شد که به کسانی که ظلم میشود میتوانند دفاع کنند. یکی از اصول سیاست خارجی بر اساس عقد و صلح است که در سورههای مدنی نمود دارد چیزی که در ماجرای فلسطین نیز ما پیگیر آن هستیم. صلح در بستر ظلم اتفاق نمیافتد و خدا به مظلومان اجازه داده ولو با جنگ، عدالت را خواهان باشند.
وی درباره مواجهه انبای الهی با سیاست و اینکه در جریانات متاخر اسلام، سیاست جلوه کرد و دین را در ایران عامل عقب ماندگی دانستند، گفت: ماجرای جهان اسلام با ایران متفاوت است؛ ضربه اولیه ای که به مسلمانان وارد شد ورود ناپلئون بود اما در ایران وقتی متوجه این قضیه شدیم که با روسیه وارد جنگ شدیم و در اینجا تفاسیر مختلفی صورت گرفت و اصلاً باورشان نمیشد روسیه بتواند نفوذ و سرزمین ایران را تفکیک کند.
حجت الاسلام لک زایی بیان کرد: ایرانیان ملت متمدنی هستند و در تاریخ همیشه درخشیدند و تمدن بزرگ ایران را هیچکس نتوانسته انکار کند و ایرانیان در تاریخ سهم اساسی دارند و حتی ادبیات عرب روی دوش ایرانیان می چرخد و فلاسفه، فقها و علما اکثراً ایرانی هستند. تولید فکر چه قبل و چه بعد از اسلام، پیوسته در ایران صورت گرفته است در حالیکه حتی امروز در بعضی کشورهای همسایه، برخی از دانشها حرام هستند و اجازه ورود به آنها را نمیدهند. ایرانیها هیچگاه تحقیر را نمیپذیرفتند و وقتی در جنگ اول با روسیه شکست خوردند در جنگ دوم، تلاش بسیاری کردند اما به هر حال بخشهای عمدهای ایران را از دست دادند و پس از آن عوامل مختلفی در این مورد مطرح شد. نحله ای که توسط علما پیگیری شد از جمله آنها آیت الله نایینی و سید لاری بودند که به قرآن مراجعه و استناد کردند. «قرآن» فصل الخطاب برای همه مسلمانان است و از این رو آیه قرآن، برهان قاطع برای همگان میشود.
وی تشریح کرد: در قرآن به این دلیل که مضامین اصلی روشن بیان شده است، تکلیف توحید و طاغوت مشخص است و همه آیات قرآن نفی طاغوتها، فرعونها و ظالمها و از طرف دیگر ایثار و عدالت برای مردم است. لذا وقتی نهضت بازگشت به قرآن شدت میگیرد، مردم نیز همراه میشوند. البته در دوره قاجاریه، عدهای ملقب به اخباریها به حدیث معتقد بودند اما در دوره جدید فقط قرآن را قبول داشتند که در میان بزرگان خودمان کسانی را داریم که سردمداران بازگشت به قرآن هستند که از جمله آنها میتوان به امام خمینی (ره)، علامه طباطبایی و شهید مطهری اشاره کنیم. همچنین مباحثی است که مقام معظم رهبری آنها را در دهه ۶۰ مطرح کرده بودند، نیز از جمله تفاسیری است که در این مورد به چاپ رسیده اند. بنابراین در دوره جدید به قرآن توجه ویژه ای شد و تفاسیر متعددی با استناد به آیات قرآن شکل گرفت.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بحث مان تاریخ تفسیر سیاسی نبود و تنها شمه ای از این مباحث گفته شد. این لطف الهی بوده که شامل حال ما شده و در دوره جدید، به قرآن توجه کرده ایم و این بازگشت به قرآن از مواردی بود که در انقلاب سهم اساسی داشت. از جمله مصداقهای آن نیز، استفاده صریح از ۱۴ آیه قرآن در قانون اساسی است و حتی نهادهایی تشکیل شدند که بر اساس آیات قرآن شکل گرفتند و...
وی در پایان گفت: برخی اوقات یک آیه کافی است که جامعهای را به حرکت درآورد و جامعه خفته را حتی یک آیه میتواند بیدار کند. خداوند در قرآن میفرماید «حرکت تان چه فردی چه جمعی، اگر برای خدا باشد، فضای جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد.
«ضیافت» محصول گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما است که در ماه مبارک رمضان، هر شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهار سیما پخش میشود.
دکتر لک زایی در همایش نقش اندیشه های فلسفی در گفتوگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب؛
عدل مبنای اسلام برای برقراری امنیت است/ پایبندی به عهدنامهها واجب است
پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی(ایسکا): حجت الاسلام والمسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با شرکت در همایش نقش اندیشه های فلسفی در گفتوگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب در بیت الحکمه شهر بغداد، مقاله ای با عنوان «ابزار تحقق امنیت بین الملل از دیدگاه آیت الله العظمی جوادی آملی» را ارائه داد.
وی در ابتدای سخنرانی خود در این همایش گفت: اکنون مباحث امنیت بین الملل خالی از نظریات فلاسفه مسلمان است. به همین دلیل در مقاله ای به تبیین راه های تحقق این امنیت از منظر آیت الله العظمی جوادی آملی پرداختم.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: دو الگو برای زندگی انسان در دنیا وجود دارد. در یک الگو، انسان تنها برای بقا در دنیا تلاش می کند اما در الگوی الهی، بقای انسان در دنیا زمینه ای برای بقای او در آخرت است.
لک زایی در ادامه با اشاره به شرط لازم برای تحقق امنیت بین الملل اظهار کرد: شرط لازم برای این مساله حاکمیت عدالت است، بدون تحقق این شرط، امنیت بین المللی برقرار نمی شود همان گونه که اکنون این گونه است.
وی ادامه داد: آیت الله العظمی جوادی آملی، روابط بین الملل را همزیستی عادلانه و مسالمت آمیز امت ها با یکدیگر می دانند. ایشان اعتقاد دارند که رسم و رسوم ها نمی تواند که مصدری مشترک برای قوانین بشری باشد. رسم و رسوم ها غیرثابت و غیر مشترک هستند و به همین دلیل نمی توانیم از این امور به عنوان مصدر معرفتی مشترک برای بشریت استفاده کنیم.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: آیت الله العظمی جوادی آملی معتقد هستند که دین می تواند مصدری برای روابط بین المللی عادلانه باشد. دین اسلام ویژگی های خاصی همچون جهان شمولی و ثبات را دارد.
لک زایی، اسلام را دارای ویژگی های برای تحقق امنیت دانست و تصریح کرد: اسلام در این راستا ابزاری همچون تمسک به سیره رسول اکرم(ص) و اهل بیت(ع) و تاکید بر اخوت ایمانی را دارد.
وی ادامه داد: خداوند در وجود انسانی فطرتی را قرار داده است که می تواند موجب سعادت او شود و توجه به فطرت، وحدت بین جوامع انسانی را به دنبال دارد. اندیشه ای که فطرت انسان را هدف قرار بدهد قلوب بشر را تسخیر می کند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به ضرورت پایبندی به عهدنامه ها اظهار کرد: این کار یک مساله واجب در اسلام است که مبنای آن عدل و مبارزه با ظلم است.
وی ادامه داد: اسلام در برقراری ارتباط با کافرین نه راه افراط و نه راه تفریط را در پیش گرفته است، چه رابطه کامل و چه قطع رابطه با آنها اشتباه است. اسلام این اجازه را نمی دهد که کافرین از اسرار ما آگاه شوند. نباید به عنوان مسلمان ظلم کنیم و نباید اجازه بدهیم که مورد ظلم واقع شویم.
لک زایی در پایان خاطرنشان کرد: مبانی اسلام برای برقراری امنیت، عدل و وحدت است و باید این مبانی را مورد توجه قرار بدهیم.
شایان ذکر است که همایش نقش اندیشه های فلسفی در گفتوگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب در روزهای چهارشنبه و پنج شنبه دوم و سوم اسفندماه با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بیت الحکمه شهر بغداد شهر بغداد پایتخت عراق برگزار شد.