عنوان کتاب:انديشه سياسي صدرالمتألهين
نویسنده: دکتر نجف لک زایی
ناشر:بوستان کتاب
معرفی اجمالی کتاب انديشه سياسي صدرالمتألهين:
موضوع اثر و اهميت آن:
گروهي از پژوهشگران معتقدند صدرالمتألهين هيچ نکته جديدي بر مباحث سياسي فارابي و ابن‌سينا نيفزوده است. شمار ديگري بر اين باورند که او صرفاً به بسط مباحث مجمل و مبهم فارابي اکتفا کرده است، در اثر حاضر ضمن نقد ديدگاه‌هاي مورد اشاره، براي نخستين‌بار انديشه سياسي صدرالمتألهين، به عنوان يک مکتب مستقل با عنوان «حکمت سياسي متعاليه» مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
در اثر حاضر استدلال شده است که با طرح حکمت سياسي متعاليه دور جديدي در انديشه سياسي شيعه آغاز شد، که نشان دهنده چالش و نزاع بيش از پيش ميان سياست ديني و نظم سلطاني بود و زمينه را براي تحقق علمي و عملي حکومت ديني در ادوار بعدي، فراهم کرد.
برجستگي‌هاي اثر نسبت به آثار مشابه:
برجستگي اين اثر در منحصر به فرد بودن آن است. در شرائطيکه بسياري قائلند صدرالمتألهين انديشه سياسي ندارد، مؤلّف با اين اثر و ارائه انديشه سياسي صدرالمتألهين اين فرضيه را رد کرده است.
روش تحقيق و شيوه ارائه مطالب:
روش مورد استفاده براي تحليل انديشه سياسي صدرالمتألهين روش منطق دروني است. همچنين از الگوي نظري توماس اسپريگنز مشهور به نظريه بحران استفاده شده است.
نتيجه اثر:
تبيين مکتب حکمت سياسي متعاليه،که براي اولين بار در اثر حاضر بر آن استدلال شده است، داراي ويژگي‌هاي زير است:
1- مکتبي خدا محور است. 2-در اين مکتب انسان مسافري است که از سوي خدا آمده و به سوي او در حرکت است و دنيا يکي از منازل و مراحل سفر انسان مي‌باشد.
3-پيامبران، امامان و مجتهدان براي راهنمايي و هدايت اين مسافر از سوي خداوند متعال وظيفه دارند.
4-رهبران الهي هدايت انسان در زندگي دنيايي وي را نيز برعهده دارند، بنابراين دين روح سياست است.
5-حکمت سياسي متعاليه مکتبي غايت‌مدار و هدف محور است. 6-در اين مکتب دنيا ابزاري است براي رسيدن به آخرت. بر اين اساس هيچ‌گونه بي‌توجهي به دنيا، به بهانه آخرت‌گرايي، پذيرفته نيست.
7-نظام سياسي مدنظر اين مکتب نظامي ديني است که پيامبران، امامان و مجتهدان حکيم جامع‌الشرايط، در ادوار مختلف، در رأس آن قرار دارند. 8-تغلب و استبداد از نظر اين مکتب پذيرفته نيست.
9-تأکيد بر حقوق مردم از بنيادهاي اين مکتب است.
10-به لحاظ ابتناي بر مباني فلسفي حرکت جوهري، اصالت وجود و سفرهاي چهارگانه، مکتب حکمت سياسي متعاليه مکتبي منحصر به فرد است که مي‌تواند امروز نيز فلسفه سياسي اسلامي را پويايي ببخشد.
مباحث اصلي اثر:
اين پ‍ژوهش از پنج فصل و يک نتيجه‌گيري تشکيل شده است. فصل اوّل اختصاص به زمينه‌هاي تکوين شخصيت سياسي صدرالمتألهين دارد.
در فصل دوّم از جايگاه روش سياسي در حکمت متعاليه و منابع انديشه سياسي آن سخن به ميان آمده است. فصل سوّم عهده‌دار تبيين مادي و مباني حيات سياسي، اجتماعي مي‌باشد. فصلچهارم بحث از کار ويژه‌هاي حکومت ديني (در مقايسه با حکومت‌هاي ديگر) دارد.
فصل پنجم بحث از ساختار حکومت ديني بويژه بحث از ولايت سياسي انبياء، ائمه و مجتهدان دارد.